ผลงานออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมที่เป็นที่กล่าวถึงมากที่สุดงานหนึ่งในรอบสิบปีที่ผ่านมานี้คงจะมีงานสวนสาธารณะ High Line ที่นิวยอร์ค ซึ่งได้รับการออกแบบโดย James Corner แห่งบริษัท Field Operation ติดอยู่ด้วย โครงการนั้นเป็นการปรับปรุงพื้นที่บนรางรถไฟลอยฟ้าที่ไม่ได้ใช้งานแล้ว ให้กลับกลายมาเป็นสวนสาธารณะที่สวยงามเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของคนแถวนั้น และเป็นจุดดึงดูดนักท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งของนิวยอร์ค

วันนี้ผมจะพาไปชมสวนสาธารณะที่อยู่ซีกฝั่งตรงข้ามแบบสุดๆของประเทศอเมริกา ที่เมือง Santa Monica รัฐแคลิฟอร์เนีย ซึ่งเป็นเมืองริมทะเลอยู่ห่างจากใจกลางเมืองแอลเอแค่ประมาณ 20 กิโลเมตร งานนี้เป็นผลงานล่าสุดของ James Corner ที่เพิ่งเปิดทดลองใช้งานไปเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมานี้เอง สวนแห่งนี้ได้รับชื่อว่า “Tongva Park” ในตอนแรกผมคิดว่าชื่อสวนนี้คล้ายๆชื่อคนไทย หรือว่าคนไทยจะเป็นผู้บริจาครายใหญ่ในการก่อสร้างสวนแห่งนี้? แต่จริงๆแล้ว Tongva นั้นเป็นชื่อของชนเผ่าอินเดียนแดงที่เคยอาศัยอยู่ในบริเวณนี้มาก่อน เขาเลยใช้ชื่อนี้เพื่อให้เป็นการระลึกถึงเจ้าของพื้นที่เดิม

 ก่อนหน้าที่จะมาเป็น Tongva Park พื้นที่ขนาดประมาณสองหมื่นห้าพันตารางเมตรตรงนี้เคยเป็นลานจอดรถที่อยู่ระหว่างที่ว่าการเมืองกับถนน Ocean Avenue ที่เลียบขนานไปกับชาดหาดของมหาสมุทรแปซิฟิก หลังจากการศึกษาค้นคว้า และพูดคุยกับผู้คนในชุมชน ทางทีมออกแบบก็ได้ข้อสรุปว่าทางชุมชนนั้นไม่ได้ต้องการสวนสาธารณะที่สำหรับการเล่นกีฬาที่เต็มไปด้วยสนามฟุตบอล หรือสนามเทนนิสเท่าไรนัก แต่เขาอยากได้สวนที่ออกไปในแนวเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของคนเมืองมากกว่า

 สวนแห่งนี้ถ้ามองจากแปลนแล้วจะดูคล้ายๆกับเป็นรูปกลีบใบไม้ที่ค่อยๆคลี่ออกมา โดยในการวางผังแล้วสวนนี้จะมีโซนใหญ่ๆอยู่ 5 โซนด้วยกัน

แผนที่โซนต่างๆของสวน Tongva

โซนแรก Ken Genser Square เป็นลานโล่งด้านหน้าที่ทำการของเมืองและเป็นลานอเนกประสงค์ไปในตัวถ้าใครจะทำการประท้วงอะไรก็สามารถมารวมตัวกันตรงนี้ได้

 โซนที่สอง Garden Hills เป็นโซนสวนที่เต็มไปด้วยดอกไม้และพืชพรรณสวยๆหลากหลายชนิดซึ่งถูกปลูกอยู่บนเนินหลายๆเนิน ซึ่งเนินเหล่านี้ก็ทำหน้าที่ช่วยกันเสียงรบกวนจากถนนด้านนอกสวนอีกด้วย

 ถัดมาเป็นโซน Discovery Hills ซึ่งออกแบบไว้ให้สำหรับเด็กโดยเฉพาะ ซึ่งก็ประกอบไปด้วยสนามเด็กเล่นที่มีเครื่องเล่นปีนป่ายสีสันสวยงาม ดูแล้วคล้ายๆสุ่มไก่ขนาดใหญ่ พื้นตรงบริเวณนี้จะเป็นพื้นยางสังเคราะห์ที่วิ่งแล้วจะนุ่มๆหยุ่นๆ เมื่อล้มลงแล้วก็จะไม่เจ็บเท่าไรนัก นอกจากนั้นยังมีสวนน้ำเล็กๆที่มีน้ำพุพุ่งขึ้นมาเป็นจังหวะต่างๆ ให้เด็กลงไปเล่นคลายร้อนกันได้อย่างสนุกสนานอีกด้วย

 โซนที่สี่ Gathering Hill Amphitheater อยู่ตรงเกือบใจกลางของสวน เป็นลานโล่งที่โอบล้อมด้วยที่นั่งสี่ชั้น ซึ่งใช้สำหรับจัดการแสดงต่างๆ

 และสุดท้ายคือโซน Observation Hill เป็นโซนสำหรับชมวิวซึ่งอยู่ติดกับด้านมหาสมุทรแปซิฟิก โดยผู้ออกแบบได้สร้างเนินดินขึ้นมาโอบล้อมสวนภายในไว้เพื่อกันเสียงรบกวนจากถนนเหมือนตรงโซน Garden Hills แต่ตรงยอดเนินนี้ เขาได้ออกแบบโครงสร้างของจุดชมวิวไว้เป็นรูปทรงคล้ายๆไข่ที่ถูกสานขึ้นมาจากโครงเหล็ก โดยที่จุดชมวิวนี้เขาได้วางตำแหน่งไว้ตรงกับสามแยกของถนนที่เปิดช่องวิวให้มองทะลุไปเห็นทะเลได้อย่างชัดเจน และไม่มีทางที่จะถูกบังโดยตึกที่อยู่อีกฝั่งตรงข้ามของถนนได้ในอนาคต นอกจากนั้นแล้วตัวโครงสร้างรูปทรงไข่นี้ยังทำหน้าที่เป็นเหมือนกับ landmark หรือจุดดึงดูดความสนใจให้กับผู้คนที่ผ่านไปมาจากด้านถนนอีกด้วย

 พืชพรรณต่างๆที่เขาเลือกนำมาใช้ในการออกแบบสวนสาธารณะแห่งนี้นั้นเป็นพืชท้องถิ่นที่ทนต่อความแห้งแล้ง และไม่ต้องการการดูแลรักษามากนัก อย่างเช่นต้นปาล์ม สน มะกอก รวมไปถึงต้นไม้เดิมๆที่อยู่ในบริเวณนี้เขาก็พยายามรักษาไว้ให้ได้มากที่สุด

 ผมว่า Tongva Park นี้เป็นตัวอย่างที่ดีตัวอย่างหนึ่งในส่วนของการพัฒนาชุมชนเมือง จากการเปลี่ยนพื้นที่ลานจอดรถที่ไม่ค่อยหน้าดูเท่าไรนัก ให้เป็นพื้นที่สีเขียวที่นอกจากคนที่อยู่ในชุมชนจะได้ใช้แล้ว ด้วยการออกแบบที่น่าสนใจนั้น ไม่ว่าจะเป็นจุดชมวิวรูปทรงเตะตา การนำน้ำมาเป็นส่วนประกอบในการออกแบบ รูปทรงของเนินดินและพืชพรรณที่ปกคลุมอยู่ที่เป็นเหมือนประติมากรรมไปในตัว ทำให้สวนแห่งนี้เป็นเสมือนจุดดึงดูดนักท่องเที่ยวได้อีกแห่งหนึ่งนอกเหนือไปจากสวนสนุกตรงท่าเรือของ Santa Monica ที่ปรากฏในหนังฮอลลีวูดหลายๆเรื่อง

 

สวนและน้ำตกในโซน Garden Hills

 
สวนน้ำและสนามเด็กเล่นในโซน Discovery Hills

 
เครื่องเล่นเด็กต่างๆ

โซน Gathering Hill Amphitheater ทำหน้าที่เป็นเหมือนอัฒจรรย์กลางแจ้ง

 

 

ห้องน้ำสาธารณะซึ่งถูกซ่อนอยู่ด้านใต้เนินดิน

ประติมากรรมกังหันลมตั้งอยู่ใจกลางสวน

บันไดขึ้นไปตรงโซน Observation Hill

ลานชมวิวด้านบนกับโครงสร้างรูปทรงไข่ 

 

มองไปตรงสามแยกที่สามารถเห็นวิวมหาสมุทรแปซิฟิกได้โดยที่ไม่มีอาคารบัง

 

 

 

จากโซนชมวิวมองกลับไปที่โซน Gathering Hill Amphitheater

 

 

ทางเข้าจากด้านถนนเลียบชายหาด

น้ำพุและน้ำตกที่ลัดเลาะไปกับทางลาดที่ขึ้นไปสู่เนินชมวิว